Calamiteitenplanning

Verschillende musea, archieven en/of andere erfgoedorganisaties lieten zich in de afgelopen jaren begeleiden om tot een individueel calamiteitenplan te komen. Het begeleidingsaanbod van de erfgoedcel Brussel is eenvoudig: een klein groepje van maximaal zes deelnemende erfgoedorganisaties volgt, verspreid over enkele maanden, verschillende vormingsessies 'Hoe bouw ik een calamiteitenplan op?'

Want een calamiteitenplan maakt de erfgoedorganisatie weerbaar in het voorkomen van of de reactie op een calamiteit (diefstal, waterschade,...). Wat is een calamiteit? Algemeen zegt men dat het een (natuur)ramp is of een niet-verwachte gebeurtenis die ernstige schade kan veroorzaken aan de collectie, het personeel en/of bezoekers. En een calamiteit komt regelmatiger voor dan men denkt! Er zijn genoeg voorbeelden. De gevallen van waterschade aan de collectie door insijpelend vocht via een slecht onderhouden dak, zijn niet meer te tellen. Sinds enkele jaren is bijvoorbeeld ook het risico op aanslagen in België niet meer te onderschatten. Een plan waarin alle mogelijke risico's niet alleen worden opgelijst, maar ook worden getrieerd volgens inschatting van voorkomen en impact, en waarop gepaste reacties worden voorbereid, is een belangrijk instrument om in verschillende risicovolle situaties gepast te kunnen reageren. Vergelijk het met een rampenplan. Je hoopt het nooit nodig te hebben. Maar als er iets gebeurt, weet je dat je kan terugvallen op een scenario.

In 2019 organiseerde de erfgoedcel Brussel opnieuw een begeleidingstraject op maat samen met FARO (Vlaams steunpunt voor het roerend en immaterieel cultureel-erfgoedveld) en Helicon bvba, aan de hand van vier sessies. Het is ondertussen al het derde begeleidingstraject. 

Tussen februari en juni 2019 gingen vier musea en archieven enthousiast aan de slag:

• het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel
• het Joods Museum van België
• de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis 
• MoMuse, het Gemeentelijk Museum van Molenbeek.

Tijdens deze vorming leerden de deelnemers wat een calamiteit is, wat een collectiehulpverleningsplan is, en hoe men een risico-analyse opmaakt (met inbegrip van een schadefactoreninventaris met impactanalyse). Ze leerden welke aspecten daarin belangrijk zijn en hoe men tijdspaden voor de belangrijkste risico's kan uitwerken. Ze kregen daarbij instrumenten in handen om een risicoanalyse uit te voeren, te onderzoeken, om de eigen organisatie met beschikbare middelen en mogelijkheden in kaart te brengen en deze af te stemmen op de risicoanalyse. Tussen de sessies gingen de deelnemers in de eigen organisatie aan de slag met de aangereikte instrumenten, informatie en advies.

In het najaar 2019 ontmoetten de deelnemers en organisatoren elkaar terug tijdens de terugkomdag waar ruimte was voor vragen en gezamenlijke leermomenten. 

Heb jij vragen over dit traject? Of zoek je zelf begeleiding rond calamiteiten? Neem dan contact met ons op. We bespreken dan waar we je het beste mee kunnen helpen.